Zorg op maat en regeldrang: het dilemma bij veranderingen in de zorg

"Zorg op maat gaat niet samen met regelzucht"

Afgelopen week kreeg ik een telefoontje van het verpleeghuis waar mijn vader woont. Zijn gebit moet voortaan ‘s nachts uit. Ze waren op de vingers getikt door de inspectie omdat er een richtlijn voor mondzorg was, maar die bleek nauwelijks te worden toegepast. Wat ik ervan vond?, vroeg het verpleeghuis. Ik vind het tekenend voor het dilemma bij alle veranderingen in de zorg.

Regeldrang

We willen meer zorg op maat, we willen beter luisteren naar de cliënt, we willen dat er meer samenwerking is tussen de formele en informele zorg. Tegelijkertijd hebben we een ontzettende regeldrang om risico’s te voorkomen. Als professional heb je te maken met de BIG-registratie, zorgaanbieders krijgen de inspectie op bezoek. Achter het bureau van de zorgmanager leidt dat tot hoofdbrekens om de papierwinkel goed op orde te houden. En bij de professional die wil samenwerken met de mantelzorger kan dit leiden tot onbegrip. En dat is een flinke tegenkracht bij goede samenwerking!

Lefgozers

Gelukkig kennen we inmiddels ook tal van organisaties die creatief omgaan met de grenzen aan informele zorg. Maar die zorg op maat is niet alleen voor de lefgozers onder zorgaanbieders. Het is algemeen beleid. En toch meent de inspectie dergelijke maatregelen aan verpleeghuizen te moeten opleggen. Voor de veiligheid van bewoners, dat zal vast onderzocht zijn.

Thuis

Geldt deze regel ook als je thuis je oudere moeder verzorgt? Moet je dan ook zorgen dat het gebit ’s nachts uitgaat? Ook thuis wonen tenslotte mensen met een ernstige dementie die verzorgd worden door een mantelzorger. En wat als dat gebit uitdoen een gevecht is omdat de oudere niet begrijpt wat er gebeurt? Er klinken steeds vaker geluiden om kwaliteitseisen te stellen aan de zorg achter de voordeur, ingegeven door zorgzaamheid. En inderdaad: moeten we als samenleving de mantelzorg helemaal overlaten aan de mensen thuis?

Belastend

Dat ik de vraag kreeg, maakt me al ontzettend blij. ‘Mijn’ verpleeghuis weet dat ze met mij kunnen overleggen bij het zorgen op maat voor mijn vader. Als ik bepaalde wensen heb, zoals niet dwingen om het gebit ’s nachts uit te doen, dan luisteren ze daar naar. Dan zijn hun verzorgenden gedekt mocht mijn vader stikken omdat hij zijn gebit in heeft. Ik ben dus blij met de communicatie, maar ergens voelt het ook als belastend. Of hoort dit erbij als je meer samenwerking wilt tussen de informele en formele zorg?